این طبیعی است که به عنوان یک پدر یا مادر، نگران اعتماد به نفس در کودکان خود باشید. یک کودکِ با اعتماد به نفس، به خودش باور دارد و میتواند برای حل مشکلات مختلف راه حل های خوبی بدهد.
یکی از مهمترین فاکتورهای زندگی شاد، داشتن اعتماد به نفس است که ریشه های آن در دوران کودکی شکل میگیرد. در این مقاله درباره اهمیت افزایش اعتماد به نفس در کودکان و راه های تقویت آن صحبت میکنیم. با ما همراه باشید.
اهمیت اعتماد به نفس در کودکان
از وقتی بچه ها پا به دنیای ما میگذارند شروع به یادگیری مهارت های مختلف میکنند. این مهارت های زندگی در شکل گیری اعتماد به نفس آن ها نقش مهمی دارد. با بالاتر رفتن سن کودک شما، تاثیر اعتماد به نفس هم افزایش پیدا میکند. چون موفق بودن و یادگیری تجربه های جدید علاوه بر این که نیاز به اعتماد به نفس دارد؛ خودش هم باعث تقویت اعتماد به نفس میشود.
عواقب عدم رشد اعتماد به نفس در کودکان
بچه های با اعتماد به نفس توانایی انجام کارهای مختلف را در خود میبینند. آن ها برای خودشان ارزش قائل هستند و وقتی مشغول کار جدیدی میشوند باور دارند که بهترین نتیجه را میگیرند.
زمانی که کودک شما به اندازه کافی به خودش مطمئن باشد، احساس امنیت بیشتری میکند و میتواند به خودش برای یادگیری های جدید انگیزه بدهد. اگر به فکر افزایش اعتماد به نفس در کودکان نباشیم، ممکن است فرزند شما با احساس عدم پذیرش، کمبود و ترس بسیاری رو به رو شود.
ریشه بسیاری از مشکلات افراد در بزرگسالی به دوران کودکی آن ها و رفتار پدر و مادر برمیگردد. تغییر پایه های اعتماد به نفس که در کودکی گذاشته شده است بسیار سخت و زمان بر است. به همین دلیل بهترین کار این است که شما به عنوان پدر یا مادر، از همین الان سعی کنید بهترین رفتار را با او داشته باشید تا کودکتان به بهترین شکل رشد پیدا کند.
نشانه های اعتماد به نفس پایین و بالا در کودکان
به کودکتان توجه کنید. اگر نشانه های اعتماد به نفس پایین را در او دیدید؛ حتما به فکر راه حل باشید. در ادامه برای شما نشانه های مختلف اعتماد به نفس در کودکان را قرار دادیم تا به وسیله آن تشخیص دهید فرزندتان در چه وضعیتی قرار دارد.
تشخیص بالا یا پایین بودن اعتماد به نفس در کودکان معمولا از تشخیص آن در بزرگسالی ساده تر است. چون اغلب بچه ها با اعتماد به نفس و یا عزت نفس کاذب آشنا نیستند و رفتارهایشان پیچیدگی کمتری نسبت به بزرگسالان دارد.
کودکان با اعتماد به نفس بالا
- از جملات و صفت های مثبت برای توصیف خود استفاده میکنند
- میتوانند با هم سن و سال های خود ارتباط برقرار کنند
- برای انجام کارهای جدید علاقه نشان میدهند
- به حد متعادل سعی در جلب توجه پدر و مادر خود دارند
- در بازی های تقلب نمیکند و دروغ نمیگوید
- تقصیر اشتباهاتش را گردن کس دیگری نمی اندازد
- خودش را با دوستانش مقایسه نمیکند
علائم کمبود اعتماد به نفس در کودکان
- از تجربه های جدید دوری میکنند
- بازی های مختلف را نیمه کاره رها میکند
- وقتی می بیند ممکن است در یک بازی ببازد، دروغ میگوید یا تقلب میکند.
- به بچه های کوچکتر از خود زورگویی میکند
- برای شکست هایش بهانه گیری میکند و تقصیر را گردن کس دیگری می اندازد
- نمیتواند با بچه های هم سن و سال خود ارتباط برقرار کند
- خودش را با کلمات و جملات منفی سرزنش و معرفی میکند
- هیچوقت انتقادهای دیگران را نمیپذیرد
- نسبت به نظر دیگران درباره خودش حساس است و سریع جبهه میگیرد
- به دیگران کمک نمیکند و مسئولیت کارهای کوچک را برعهده نمیگیرد
چه کارهایی اعتماد به نفس کودک را کاهش می دهد؟
در ادامه می خواهیم اشتباهات والدین در مقابل کودکان را شرح دهیم که موجب کاهش اعتماد به نفس کودک می شود:
۱. استفاده از صفت ها و جملات منفی در توصیف کودک
هیچوقت این کار را با فرزند خود نکنید. این کار تاثیر منفی مستقیمی روی اعتماد به نفس در کودکان دارد. به جای این که به کودک خود بگویید تو خیلی کند، زورگو، بداخلاق یا تنبل هستی؛ به او راه حل بدهید. بگویید اشتباهش کجاست و باید چه کاری انجام دهد. برای مثال بگویید:” هنوز مشق هاتو ننوشتی، الان دیگه باید بشینی و تمرین های ریاضیت رو حل کنی”
تو خیلی تنبلی
تو خیلی زورگویی
تو خیلی کندی
۲. گفتن حرف هایی که باعث میشود کودک شما فکر کند زندگی شما بدون او بهتر بود
با شنیدن این حرف کودک احساس بی ارزشی میکند و فکر میکند وجود او برای شما بد و ناخوشایند است.
اگه بچه ها نبودن الان میتونستیم یه ماشین بخریم
۳. بی توجهی به کودک و جوری رفتار کردن که انگار علاقه ای به بودن با او ندارید
جوری رفتار نکنید که انگار وجود او هیچ اهمیتی ندارد. برای حرف زدن و بازی کردن با او زمان کافی بگذارید. در غیر این صورت کودک شما احساس تنهایی میکند. هیچوقت از وجود او ابراز خستگی و ناراحتی نکنید.
" از دستت خسته شدم؛ چرا اینقدر منو اذیت میکنی؟"
۴. مقایسه کردن او با دیگر بچه ها
هیچوقت کودکتان را با بچه های دیگر مقایسه نکنید؛ مخصوصا با خواهر و برادرهایش. این کار نه تنها او را به انجام کارهای بهتر تشویق نمیکند بلکه اعتماد به نفس او را میگیرد. همه بچه ها با هم متفاوت هستند و توانایی ها و ضعف های متفاوتی دارند. باید سعی کنید نقطه قوت و ضعف هر بچه را تشخیص بدهید و با توجه به آن ها از او انتظار داشته باشید.
یکم از داداشت یاد بگیر
آبجب و ببین چقدر آرومه و شیطونی نمیکنه
چگونه اعتماد به نفس کودکان را بالا ببریم؟
به خاطر تفاوتی که بچه ها با همدیگر دارند؛ ایجاد اعتماد به نفس در برخی از آن ها ساده تر و در برخی سخت تر است. در واقع روانشناسان این حوزه تشخیص داده اند که بچه ها از همان ابتدای تولد با ویژگی های شخصیتی متفاوتی به دنیا می آیند اما قرار گیری در محیط خانواده و جامعه برخی از آن ویژگی ها را تقویت یا تضعیف میکند. پس امکان تغییر میزان اعتماد به نفس و افزایش عزت نفس در کودکان وجود دارد اما نیاز به توجه و تلاش دارد.
شما به عنوان یک پدر یا مادر میتوانید از روش های زیر برای حفظ یا تقویت اعتماد به نفس فرزند خود استفاده کنید:
۱. به فرزند خود کمک کنید مهارت های جدید یاد بگیرد
کودک شما در هر سنی میتواند مهارت های جدیدی یاد بگیرد. حتی در دوران نوزادی، گرفتن یک لیوان در دست مهارت محسوب میشود. همانطور که فرزندتان رشد میکند چیزهایی مثل لباس پوشیدن، خواندن، دوچرخه سواری و بستن بند کفش را یاد میگیرد. یاد گرفتن تمام این مهارت ها برای رشد هر انسانی نیاز است. سعی کنید کودک خود را به یادگیری مهارت های جدید تشویق کنید. با این کار به او این حس را منتقل میکنید که توانایی انجام کارهای مختلف را دارد.
۲. کودک خود را در “اولین بار”ها همراهی کنید
زمانی که کودک شما برای اولین بار میخواهد با وسیله ای کار کند یا تجربه جدیدی داشته باشد همراهش باشید اما بعد از آن اجازه دهید خودش این کار را انجام دهد حتی اگر اشتباه کند. مطمئن باشید با این کار به او فرصت یادگیری میدهید و باعث میشوید در صورت موفقیت احساس خوبی به خودش پیدا کند. اعتماد به نفس در کودکان تا حد زیادی به یادگیری آن ها در بچگی مرتبط است.
۳. او را به اندازه کافی تشویق کنید
تشویق کردن به فرزندتان میگوید که شما به او افتخار میکنید. حتما از این روش بهره بگیرید اما حواستان باشد تشویق زیادی و نامناسب میتواند اثر برعکس روی کودک شما بگذارد.
تشویق کردن کاری که به اندازه کافی خوب نبوده کار درستی نیست. برای مثال اگر کودک خود را برای بازی خوبی که در زمین فوتبال کرده تشویق کنید اما هم خودتان هم او بدانید که او واقعا خوب نبوده باعث احساس پوچی در فرزندتان میشوید.
این حرکت هم اعتماد به نفس در کودکان و هم اعتماد آن ها به شما را تضعیف میکند. به جای این که او را الکی تشویق کنید به او بگویید: ” میدونم که امروز بهترین بازیت رو نکردی اما مطمئنم دفعه بعد بهتر میشی”
فقط روی نتیجه کارها ( مثل نمره ۲۰) یا توانایی های ثابت (مثل خوب بودن در فوتبال) تمرکز نکنید. و به جای آن تلاش ها را در نظر بگیرید. با این نوع از تشویق شما فرزند خود را به تلاش کردن تشویق میکنید نه کسب رضایت دیگران. با یاد دادن این مهارت به فرزند خود او را به سمت موفقیت های بزرگی راهنمایی میکنید.
" خیلی داری برای امتحانات مدرسه تلاش میکنی"
" بهت افتخار میکنم که هرروز تمرینات پیانو رو انجام میدی"
۴. به کودکتان اجازه شکست بدهید
ترس از شکست علاوه بر آسیب به خود ما ممکن است به فرزندمان هم آسیب بزند. این که همیشه دلتان بخواهد مراقب کودک خود باشید طبیعی است. شما او را دوست دارید و نمیخواهید آسیبی به او وارد شود. اما اشتباهات کوچک به کودکان اجازه یاد گرفتن میدهد و باعث میشود آن ها مسئولیت کارهایشان را بر عهده بگیرند.
۵. الگوی خوبی باشید
بیشترین کسی که در دوران کودکی روی فرزند شما تاثیر میگذارد خود شما هستید. سعی کنید اعتماد به نفس سالمی را تجربه کنید و ویژگی های اخلاقی پسندیده ای داشته باشید. میزان اعتماد به نفس والدین تاثیر زیادی روی اعتماد به نفس در کودکان میگذارد.
به هدف های خود پایبند بمانید و خودتان را دوست داشته باشید با این کار به فرزند خود یاد میدهید که هر انسانی ارزشمند است و باید به خودش اعتماد داشته باشد.
۶. برای بازی کردن با فرزند خود وقت بگذارید
بازی کردن برای بچه ها یک بخش مهم زندگی محسوب میشود. با تعیین کردن زمانی برای بازی با او نشان میدهید که برایتان مهم است. سعی کنید موقع بازی کردن تمام تمرکزتان را روی کودک بگذارید و به چیز دیگری مشغول نشوید. با این کار فرزندتان با شما احساس نزدیکی میکند و اجازه میدهد از احساساتش خبردار شوید.
۷. هیچوقت به صورت مستقیم او را سرزنش نکنید
نظر دیگران درمورد بچه ها روی تصویر ذهنی آن ها درمورد خودشان تاثیرگذار است.اگر دیگران چندین بار به آن ها بگویند “تنبل”؛ به مرور زمان آن را باور میکنند. شنیدن جملات و صفت های منفی اعتماد به نفس در کودکان و بزرگسالان را کم میکند اما تاثیر آن در دوران کودکی بیشتر است. در مواجهه با اشتباهات کودک خود صبر داشته باشید و به جای متهم کردن آن ها، بهشان راه حل بدهید.
۸. روی توانایی های فرزند خود تمرکز کنید
آیا میدانید استعداد فرزند شما در چیست؟ کودکتان از انجام چه کارهایی لذت میبرد؟ اگر دلتان میخواهد اعتماد به نفس فرزندتان را بالا ببرید استعدادهایش را یادآوری کنید و مطمئن شوید که فرصت پیشرفت در استعدادش برای او وجود دارد. برای معرفی کودک خود از استعدادهایی که دارد استفاده کنید تا فرزندتان نسبت به خودش حس غرور پیدا کند.
۹. اجازه دهید به شما در کارهای خانه کمک کند
اعتماد به نفس در کودکان با دریافت حس مهم بودن افزایش پیدا میکند. وقتی او ببیند که کارهایش در خانه و مدرسه و هر جای دیگری تاثیرگذار است ؛ حس خوبی نسبت به خودش میگیرد. محبت و کمک کردن باعث ایجاد حس خوب در خود کودک و اطرافیان او میشود.
از آن ها بخواهید شما را در کارهای خانه کمک کنند حتی اگر این کارها بسیار ساده و کوچک باشند. برای مثال: چیدن میز شام، گردگیری، جارو کشیدن، آب دادن به گل ها. علاقه او را در بین کارهای خانه پیدا کنید و به او مسئولیت بدهید. با اتمام هر مسئولیتی که به او می سپارید احساس خوبی به او دست میدهد و مسئولیت پذیری را یاد میگیرد.
چیدن میز شام
گردگیری کردن
جارو کشیدن
آب دادن به گل ها
۱۰. به او نشان دهید که بدون هیچ محدودیتی دوستش دارید
نگرانی برای از دست دادن توجه پدر یا مادر برای فرزندان بسیار سنگین است. این حس از همان ابتدای تولد و بروز نیاز به حضور مراقب در بچه ها به وجود میآید. به آن ها نشان دهید که همیشه کنارشان هستید و ترکشان نمیکنید.
هیچ گاه او را تهدید به ترک کردنش نکنید. استرس از دست دادن توجه یا حضور والدین روی بچه ها تاثیرات بد بزرگی میگذارد. این اتفاق علاوه بر این که زمینه ساز مشکلات اخلاقی آن ها است؛ اعتماد به نفس در کودکان را هم تحت تاثیر خودش قرار میدهد.
این مطلب چقدر مفید بود؟
بر روی یک ستاره کلیک کنید تا به آن امتیاز دهید!
میانگین امتیاز ۳.۷ / ۵. شمارش آرا: ۱۹
تاکنون رأی ندارید! اولین نفری باشید که به این پست امتیاز می دهد.